Wymiana handlowa pomiędzy Turcją a UE

W 2020 roku wymiana handlowa UE – Turcja wyniosła ok. 130 mld EUR i wzrosła w 2021 r. do ok 160 mld EUR (wzrost o 23%). Uczyniło to Turcję jednym z największych partnerów handlowych wspólnoty. Polska tylko w pierwszym kwartale 2022 wyeksportowała do tego kraju towary o łącznej wartości 4,76 mld PLN i jest to wzrost aż o 17% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku. Wartość obrotów między UE a Turcją systematycznie rośnie.

Turcja należy od 1995 roku do unii celnej Unii Europejskiej, chociaż nie jest państwem członkowskim UE. Oznacza to, że większość towarów wyprodukowanych lub dopuszczonych do obrotu w Turcji może być sprowadzana z zerową stawką cła.

Towary, których nie obejmuje unia celna:

produkty rolne,
wyroby węglowe i stalowe

Co najczęściej eksportuje się do Turcji?

Popularnymi dobrami importowanymi przez Turcję są:

elektronika, w tym komputery,
wyroby z żeliwa i stali,
metale szlachetne,
plastiki i wyroby plastikowe,
pojazdy,
produkty przemysłu chemicznego,
farby, impregnaty,
środki czyszczące,
leki oraz aparatura medyczna,
sprzęt AGD,
materiały budowlane.

Co najczęściej importuje się z Turcji?

Towary najczęściej importowane z Turcji:

pojazdy silnikowe i ich części – tureckie firmy motoryzacyjne znajdują się wśród największych światowych producentów samochodów dostawczych, busów oraz ciężarówek,
materiały i wyroby włókiennicze (odzież, tekstylia),
dywany,
urządzenia mechaniczne i elektryczne,
metale nieszlachetne i wyroby z nich, pręty, liny miedziane, płyty i folie aluminiowe, ocynkowane profile żelazne i stalowe,
surowce mineralne i chemiczne (np. węgiel, ropa naftowa, nafta),
nieprzetworzone produkty rolne, żywność,
żelazo, stal.

Turcja jest jednym z wiodących producentów stali na świecie, a stal z Turcji znana jest z wysokiej jakości (przewyższającej jakością stal z Chin, Rosji, Włoch i Niemiec) oraz atrakcyjnej ceny. Kraj ten w znacznym stopniu rozwinął się dzięki tej gałęzi przemysłu

Wśród żywności sprowadzanej z Turcji popularnością cieszą się:

soczewica,
owoce: arbuzy, morele, figi, cytryny,
oliwki,
mleko owcze,
orzechy laskowe,
słodycze (np. chałwa).

Spośród walut rozliczeniowych tureckich eksporterów polski złoty (PLN) zajmuje piąte miejsce – wyprzedzając m.in. chińskiego juana. W rozliczeniach handlowych od lat dominują jednak amerykański dolar (USD) oraz euro (EUR) – te dwie waluty mają łącznie ok 90% udział w strukturze rozliczeń.

Cło i VAT na towary z Turcji

W większości przypadków import z Turcji jest traktowany jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru, na który obowiązuje zerowa stawka cła. Szczególnie czujni importerzy muszą być w przypadku nieprzetworzonych produktów rolnych oraz wyrobów z węgla i stali. Zdarzają się sytuacje, gdzie nie ma określonej jednej stawki, a kilka – ze względu na np. cenę importową danego towaru.

Są to stawki dla świeżych cytryn – dla tego samego towaru ustalone są różne wartości cła, które należy opłacić przy imporcie.

Należy jednak pamiętać, że nawet jeżeli ze względu na wspólną unię celną importerzy nie muszą opłacać cła, nie zwalnia ich to z obowiązku uiszczenia podatku VAT. Wynosi on 8% lub 23% – zwykle jednak jest to wyższa stawka.

Import towarów z Turcji może być naprawdę dochodowym przedsięwzięciem, szczególnie ze względu na członkostwo w unii celnej UE oraz osłabioną turecką walutę. Każdy importer zainteresowany sprowadzaniem produktów przed rozpoczęciem procedury powinien dokładnie sprawdzić, czy i jak wysokie cło z Turcji będzie musiał opłacić oraz zweryfikować, jakie dokumenty będą potrzebne do odprawy celnej. Bardzo ważne jest dopilnowanie wszelkich formalności, aby nie narazić się na niepotrzebne koszty lub zostać zmuszonym do uiszczenia opłat celnych wg. stawek dla krajów trzecich.

Niezbędne dokumenty przy imporcie z Turcji

Mimo, iż Turcja należy do unii celnej UE i na większość produktów obowiązuje zerowe cło, procedura importowa wygląda podobnie jak w przypadku innych państw nie należących do Unii Europejskiej.

Aby importować towary z Turcji i przejść przez odprawę celną w Polsce, do zgłoszenia należy dołączyć następujące dokumenty:

faktura importowa – faktura handlowa lub proforma, wystawiona przez sprzedawcę,
list przewozowy,
lista pakunkowa (packing list) – jest obowiązkowa, kiedy faktura nie spełnia funkcji specyfikacji,
świadectwo pochodzenia – np. dla produktów rolnych, tekstyliów,
świadectwo przewozowe ATR (Admission Temporaire Roulette) – zastosowanie preferencyjnych stawek wymaga dowodu, że sprowadzane towary pochodzą z Turcji. Takim dowodem jest właśnie dokument A.TR, niezbędny przy obrocie między państwami członkowskimi UE a Turcją (bardzo ważne świadectwo ATR nie jest świadectwem pochodzenia),
świadectwo EUR1, EUR-MED lub deklaracja na fakturze (invoice declaration) – tych dokumentów wymaga import większości produktów rolnych oraz wszystkie produkty z węgla lub stali,
dokumenty potwierdzające preferencyjny status towaru – bez nich importer może zostać zmuszony do opłaty cła wg. stawek dla krajów trzecich,
deklaracja zgodności CE – przede wszystkim dla sprzętu elektronicznego i elektrycznego, wyrobów medycznych, zabawek, maszyn. Importer ma obowiązek zapewnić, że sprowadzany produkt jest bezpieczny i zgodny z europejskimi normami (warto to zweryfikować przed transportem towaru z Turcji),
certyfikat określający skład surowcowy towaru – jeśli jest konieczny do określenia kategorii taryfowej.

Dokumentem niezbędnym do zastosowania preferencyjnej stawki celnej (0%) jest:

świadectwo przewozowe A.TR dla towarów z działu CN: 25-97 bez węgla i stali (towary przemysłowe),
świadectwo przewozowe EUR 1 dla towarów rolnych nieprzetworzonych CN: 1-25 oraz węgiel i stal.

Świadectwo przewozowe A.TR mogą wystawić władze celne w Turcji lub państwie członkowskim Unii Europejskiej, na wniosek eksportera.

Przed zakupem i importem dóbr z Turcji, warto dokładnie zweryfikować firmę, od której chcemy kupić towary.

Transport towarów z/do Turcji – rodzaje transportu

Położenie Turcji daje nam wiele możliwości jeśli chodzi o transport towarów.
Kraj ten posiada ok. 8 tys. km linii brzegowej i liczne porty morskie, z których jest wiele połączeń do europejskich portów.

Główne porty kontenerowe w Turcji:

Ambarliv – jego główny terminal kontenerowy to Marport. Pozostałe dwa terminale kontenerowe to Kumport i Mardasport.

Haydarpasa – największy port w Stambule do początku lat 2000. Od czasu budowy Portu w Ambarliv to tam została przesunięta została większość operacji. Łączy Morze Czarne z Morzem Marmara i Morzem Śródziemnym.

Mersin – największy port kontenerowy w Turcji – posiada 9 nabrzeży kontenerowych. Jest główną bramą Turcji do Morza Śródziemnego.

Izmir – jeden z największych portów na zachodnim wybrzeżu.

Gemlik – port na północno-zachodnim wybrzeżu. Eksportuje przede wszystkim wyroby oraz pojazdy osobowe produkowane w regionie.

Pomiędzy Turcją a Polską funkcjonują pośrednie połączenia morskie – do portu w Gdyni przypływają statki z kilku tureckich portów (Aliaga, Antalya, Gebze, Gemlik, Iskenderun, Izmir, Mersin, Samsun, Stambuł, Tekirdag, Trabzon), które wcześniej przybijają do portów w Antwerpii (BE) i/lub Bremerhaven (DE).

Połączenie Turcji z europejskim kontynentem umożliwia również transport kolejowy i drogowy towarów. Pomiędzy tureckimi oraz polskimi terminalami funkcjonują regularne, bezpośrednie połączenia kolejowe.

Pomiędzy terminalem Halkali, znajdującym się w europejskiej części Stambułu, a polskimi terminalami w Łodzi i Gliwicach kursują cykliczne pociągi intermodalne, którymi transportowane są kontenery 45’HC. Towary dostarczane są z Turcji do Polski w około tydzień.

Funkcjonują także regularne kolejowe połączenia intermodalne pomiędzy tureckimi terminalami w Stambule, Köseköy i Çerkezköy a terminalami w Europie:

Słowacja – Dunajska Streda, Bratysława,
Węgry – Budapeszt,
Niemcy – Giengen,
Rumunia – Curtici.

Ładunki na tych trasach mogą być przewożone w różnych rodzajach kontenerów (20’, 30’, 45’), a przewoźnicy umożliwiają także transport niektórych ładunków ADR.

Towary mogą być także transportowane samolotami, np. ze Stambułu do Warszawy. Dodatkowo można zamówić tzw. Road Feeder Service, czyli transport drogowy z lotniska do innego miasta na zlecenie linii lotniczych. Tego typu transport to co prawda najdroższa, ale i najszybsza forma przemieszczania ładunków – jest szczególnie polecany w przypadku przesyłek o niewielkich rozmiarach lub wartościowych.

Z pewnością najkorzystniejszym pod względem finansowym rozwiązaniem jest fracht morski – jest to środek transportu wolniejszy niż kolej czy samolot, ale najbardziej opłacalny dla importera, szczególnie w przypadku dużych ładunków.

Turecka kultura biznesu

Pomimo iż w Turcji dominuje wyznanie muzułmańskie, kwestie religijne nie mają znacznego wpływu na kontakty biznesowe. Dla tureckich przedsiębiorców ogromne znaczenie ma kontakt osobisty twarzą w twarz oraz budowanie długotrwałych relacji biznesowych.

Elementy istotne w tureckiej kulturze biznesu to m.in.:

targowanie się – jest to nieodłączny element biznesowych negocjacji, brak targowania się może zostać odebrany jako niegrzeczny,
spotkanie biznesowe powinno być rozpoczęte luźną pogawędką, dopiero później przechodzimy do kwestii handlowych. Turcy lubią pytać o życie osobiste – nie powinny więc zdziwić pytania o rodzinę. Dobrym sygnałem jest zaproszenie do restauracji po skończonym spotkaniu.
przywitanie się – należy podać prawą rękę wszystkim uczestnikom spotkania, rozpoczynając od najstarszej osoby. W przypadku kobiet, to one muszą zainicjować gest powitania.
tureccy przedsiębiorcy oczekują od europejskich kontrahentów punktualności (chociaż sami nie przybywają na spotkanie na czas), a spotkania biznesowe powinny być umówione z przynajmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem, przy czym najlepiej unikać miesięcy wakacyjnych oraz okresu Ramadanu (szczególnie w mniejszych miejscowościach),
unikanie obraźliwych gestów – np. stanie z dłońmi w kieszeni lub opartymi na biodrach, tzw. „figa z makiem’’ oraz gest „OK” – są tam uznawane za zaproszenie do „spędzenia wspólnej dłuższej chwili’’. Mężczyzna powinien iść tam przed kobietą, a jeśli ustępuje jej przejścia np. otwierając drzwi – uznawany jest za tchórza. Nie powinien nas również dziwić widok spacerujących i przytulających się mężczyzn – oznacza to po prostu przyjaźń i bliską zażyłość. W Turcji należy jeść i pić siedząc.

Jakie informacje powinno zawierać zapytanie o transport z/do Turcji

Przesyłając zapytanie o wycenę transportu towarów, należy umieścić w nim następujące informacje:

nazwa towaru wraz z kodem NHM,
ilość,
sposób pakowania, wymiary oraz waga,
miejsce nadania oraz przeznaczenia,
termin realizacji,
w przypadku wyrobów chemicznych, towarów niebezpiecznych – karta MSDS,
informacja, na jakiej bazie Incoterms 2020 ma odbyć się transport.

Warto również przesłać wszelkie dokumenty, które pomogą w weryfikacji taryfy celnej oraz przygotowaniu do odprawy celnej.

Doświadczony zespół spedytorów TSL Silesia pomoże Państwu w dopasowaniu najlepszego środka transportu towarów z/do Turcji w najkorzystniejszej cenie oraz zapewni wsparcie przy obsłudze celnej.

Zapraszamy do przesyłania zapytań w relacji importowej oraz eksportowej na kierunkach UE-Turcja.

ul. Rycerska 9, 41-902 Bytom

office@tsl-silesia.com.pl

+48 (32) 282 90 62

+48 (32) 281 34 02