Blog

Rozwój sieci kolejowej w Polsce i Europie

W kolejnym naszym artykule chcemy przybliżyć Państwu tematykę rozwoju szlaków kolejowych w Polsce i Europie.

Na koniec 2019 roku w Polsce łączna długość linii kolejowych wynosił ok. 19 tys. km. Jeszcze na początku lat 90. Ilość ta była większa o ponad 5 tys. km linii, które zostały rozebrane przez ostatnie trzy dekady. Ostatnie znaczące inwestycje w rozbudowę sieci kolejowej odbywały się w Polsce w latach 80., kiedy zakończono budowę Linii Hutniczo-Siarkowej (obecnie Linia Hutnicza Szerokotorowa), a wcześniej Centralnej Magistrali Kolejowej. Przez ostatnie 30 lat sieć poszerzyła się jedynie o 50 km nowych torów kolejowych (37 km Pomorskiej Kolei Metropolitalnej i kilka torów dojazdowych do lotnisk, m.in. do Chopina i Lublina).

Inwestycje w rozbudowę szlaków kolejowych są niezbędna do utrzymania przez Polskę statusu kraju tranzytowego na styku korytarzy Wschód-Zachód i Północ-Południe. Stanowią także istotną alternatywę dla połączeń drogowych generujących znacznie większe obciążenie środowiskowe. 

Transeuropejska Sieć Transportowa - korytarze kolejowe

Znaczenie transportu kolejowego jest na szczęście dostrzegane przez Unię Europejskiej, która w planach do roku 2050 założyła rozwój głównych szlaków komunikacyjnych. W ramach tych planów priorytetowe jest wybudowanie „sieci bazowej” korytarzy, z których każdy obejmuje kilka rodzajów transportu – dotyczy sieci kolejowych, drogowych, wodnych i powietrznych.

Ustalono 9 kluczowych korytarzy, które zostały wyznaczone jako najważniejsze szlaki komunikacyjne Unii Europejskiej (TEN-T -Transeuropejska sieć transportowa, z ang. Trans-European Transport Networks), są nimi korytarze:

  1. Morze Bałtyckie – Morze Adriatyckie
  2. Morze Północne – Morze Bałtyckie
  3. Morze Śródziemne
  4. Wschód / wschodnia część regionu Morza Śródziemnego
  5. Skandynawia – Morze Śródziemne
  6. Ren – Alpy
  7. Atlantyk
  8. Morze Północne – Morze Śródziemne
  9. Ren – Dunaj.

Każdy z 9 głównych korytarzy obejmuje trzy rodzaje transportu, co najmniej trzy państwa członkowskie i dwa odcinki transgraniczne. Sieć elementarna obejmie 94 główne porty europejskie z połączeniami kolejowymi i drogowymi, 38 najważniejszych lotnisk z połączeniami kolejowymi do dużych miast, 15 tys. km linii kolejowych dużych prędkości oraz 35 projektów transgranicznych, które mają pomóc w usunięciu tzw. wąskich gardeł.

TEN-T korytarze kolejowe drogowe śródlądowe porty terminale

Za realizację programu odpowiadała Agencja Wykonawcza ds. Transeuropejskiej Sieci Transportowej (Trans-European Transport Network Executive Agency, TEN-T EA), która została przekształcona w 2014 w Innovation and Networks Executive Agency (INEA).

Transeuropejska Sieć Transportowa – TEN-T ma za zadanie koordynować i zapewniać spójność i komplementarność inwestycji infrastrukturalnych.

W wyniku zakończonych w 2013 r. poszukiwań wytycznych dla sieci  TEN-T, ustalono jej nowy układ na terytorium państw członkowskich UE. Układ ten obejmuje sieć bazową, która stanowi filar rozwoju sieci transportowej, zapewniającą dostępność i łączność wszystkich regionów Unii, na której mają skupiać się działania unijne. Przede wszystkim na odcinkach transgranicznych, gdzie brakuje kluczowych ogniw, połączeń multimodalnych i najważniejszych wąskich gardeł i sieci komunikacyjnych.

Korytarze TEN-T przechodzące przez Polskę

Z powyższych, dwa korytarze transportowe: Morze Północne-Bałtyk  oraz Bałtyk-Adriatyk będą przechodzić przez obszar Polski:

  1. Korytarz Morze Północne – Morze Bałtyckie łączący: Helsinki – Tallinn – Riga – Klaipeda – Kaunas – Vilnius – Warszawa – Poznań – Frankfurt/Oder – Berlin – Hamburg – Magdeburg – Braunschweig – Hannover – Bremen – Bremerhaven/Wilhelmshaven – Osnabrück – Hengelo – Almelo – Deventer – Utrecht – Amsterdam – Rotterdam – Antwerpen – Köln.
  2. Korytarz Morze Bałtyckie – Morze Adriatyckie łączący: Gdynia – Gdańsk – Szczecin/Świnoujście – Warszawa – Katowice/Sławków – Poznań – Wrocław – Ostrava – Brno – Wien – Žilina – Bratislava – Graz– Villach – Udine – Trieste – Venezia – Padova – Bologna – Rawenna – Maribor –Ljubljana – Koper.
Korytarz TENT Morze Północne-Bałtyk
Korytarz Morze Północne-Morze Bałtyckie
Korytarz TENT Morze Bałtyckie-Morze Adriatyckie TEN T
Korytarz Morze Bałtyckie - Morze Adriatyckie

Centralny Port Komunikacyjny i kolejowa infrastruktura towarzysząca

Jednym z kluczowych elementów dostosowywania polskiej infrastruktury do planów TEN-T jest budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego wraz z towarzyszącą mu siecią transportową. W ramach ten inwestycji przygotowano i wdraża się program kolejowy  #POLSKANADOBRYCHTORACH. Program ten zakłada powstanie prawie 1800 km nowych linii kolejowych. Całkowity koszt tej inwestycji ma wynieść około 96 mld złotych.

Kolejowa części Programu CPK, planowanego do realizacji w latach 2020 do 2040,  to sieć nowych linii prowadzących niczym szprychy koła z 10 kierunków do CPK. W zasięgu sieci mają się znaleźć największe miasta w kraju. Uruchamiane połączenia mają także zwiększyć dostępność do przygranicznych obszarów Czech, Słowacji, Ukrainy, Białorusi, Litwy i obwodu kaliningradzkiego.

CPK Polska na dobrych torach inwestycja kolejowa 2020
CPK Polska na dobrych torach inwestycja kolejowa 2034

Lokalizacja nowych linii kolejowych w ramach Projektu CPK

W ramach każdej ze „szprych” powstać mają nowe odcinki torów jak również odcinki wyremontowane lub zmodernizowane już istniejącej infrastruktury. Znaczna część odcinków ma być dostosowana do prędkości 250 km/godz., przy równoczesnym zapewnieniu parametrów technicznymi umożliwiających późniejsze podniesienie tych prędkości. Realizacja inwestycji podzielona jest pomiędzy spółki: CPK – odpowiedzialna za realizację zadań lotniskowych i kolejowych (budowę nowych linii) oraz PKP Polskie Linie Kolejowe – odpowiedzialna za modernizację linii istniejących.

Oto 10 najważniejsze odcinków inwestycji kolejowych Programu CPK:

Szprycha nr 1 (Pomorze, Kujawy):

  • CPK – Płock – Włocławek – Grudziądz – Tczew –Trójmiasto (CMK Północ) – Lębork – Słupsk
  • Włocławek – Toruń – Bydgoszcz – Piła – Szczecinek – Białogard – Kołobrzeg

Szprycha nr 2 (Warmia)

  • CPK – Warszawa – Nasielsk – Ciechanów – Działdowo – Olsztyn
PKP PLK zamierzenia inwestycyjne kolej 2040
Zamierzenia inwestycyjne PKP PLK do 2040r. - na czerwono oznaczone inwestycje w ramach Programu CPK

Szprycha nr 3 (Podlaskie, Mazury)

  • CPK – Warszawa – Zielonka – Tłuszcz – Czyżew – Białystok – Kuźnica
  • Białystok – Ełk – Suwałki – Trakiszki
  • Tłuszcz – Ostrołęka – Łomża – Pisz – Orzysz – Giżycko

Szprycha nr 4 (Siedlce, Biała Podlaska, Terespol)

  • CPK – Warszawa – Siedlce – Łuków – Biała Podlaska – Terespol

Szprycha nr 5 (Lubelskie)

  • CPK – Warszawa – Otwock – Lublin – Trawniki – Chełm
  • Trawniki – Krasnystaw –– Zamość – Tomaszów Lubelski – Bełżec

Szprycha nr 6 (Radom, Podkarpackie)

  • CPK – Grójec – Warka – Radom – Iłża – Ostrowiec Świętokrzyski – Stalowa Wola – Łętownia – Rzeszów – Sanok
  • Rzeszów – Jasło – Krosno

Szprycha nr 7 (Kielce i Tarnów)

  • CPK – CMK – Węzeł Małopolsko-Śląski (WMŚ) – Kraków – Podłęże – Nowy Sącz/Chabówka
  • WMŚ – Czechowicz-Dziedzice – Jastrzębie Zdrój
  • WMŚ – Katowice
  • CMK – Opoczno – Końskie –Kielce – Busko Zdrój – Tarnów – Nowy Sącz – Muszyna

Szprycha nr 8 (Częstochowa, Opolszczyzna)

  • CPK – Skierniewice – Częstochowa  –  Opole – Nysa – Kłodzko

Szprycha nr 9 (Wielkopolskie, Lubuskie, Zachodniopomorskie)

  • CPK – Łódź – Sieradz – Wieruszów – Wrocław – Świdnica – Wałbrzych – Lubawka
  • Sieradz – Kalisz – Poznań – Szczecin – Szczecin Goleniów
  • Kalisz – Ostrów Wlkp. – Leszno – Głogów – Zielona Góra
  • Poznań – Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski

Szprycha 10 (Kutno, Konin, Poznań)

  • CPK – Warszawa – Sochaczew – Kutno – Konin – Swarzędz  – Poznań

Połączenie kolejowe z Azją - Nowy Jedwabny Szlak

Poruszając temat rozwojowych szlaków kolejowych nie sposób pominąć międzykontynentalne połączenie w ramach Nowego Jedwabnego Szlaku, będącego obecnie kluczowym w obsłudze transportu kontenerowego. Wymaga ono jednak szerszego omówienia, więc będzie stanowiło odrębny temat kolejnego artykułu na naszej stronie. Pojawi się on już wkrótce. Śledźcie nas i zapiszcie się do naszego newslettera, aby nie przegapić nowości.

Share
Share
Share

W przypadku pytań z zakresu transportu kolejowego, zachęcamy do kontaktu z autorką artykułu oraz naszą doświadczoną specjalistką:

Agnieszka MOSKWA
Kierownik Działu Logistyki Kolejowej
kom. + 48 668 677 970
tel. +48 32 282 90 62 wew. 31
e-mail: a.moskwa@tsl-silesia.com.pl